Nguyên nhân khiến motor bị cháy – Hiểu rõ để phòng tránh

Motor điện là thiết bị quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp và dân dụng. Tuy nhiên, không ít người gặp tình trạng motor bị cháy gây thiệt hại lớn về chi phí sửa chữa, thay thế và gián đoạn hoạt động. Vậy đâu là nguyên nhân khiến motor bị cháy và làm thế nào để hạn chế tình trạng này?

1. Quá tải công suất

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến motor bị cháy là vận hành vượt quá công suất định mức. Khi motor phải làm việc liên tục với tải trọng nặng hơn khả năng thiết kế, nhiệt độ cuộn dây tăng cao, lớp cách điện nhanh chóng bị phá hủy dẫn đến chập và cháy.

Cách khắc phục:

• Luôn kiểm tra công suất định mức của motor.
• Lắp đặt thiết bị bảo vệ quá tải.
• Không để motor chạy liên tục ở mức tải tối đa.

2. Điện áp không ổn định

Một trong những sự cố điện thường gặp là motor hoạt động trong tình trạng mất pha hoặc lệch pha. Khi đó, motor bị chạy không cân bằng, dòng điện tăng cao bất thường ở một số cuộn dây, dẫn đến nóng quá mức và cháy.

Điện áp quá cao hoặc quá thấp đều ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ motor. Điện áp cao gây nóng và phá hỏng cách điện. Điện áp thấp khiến motor phải tăng dòng điện để duy trì hoạt động, dẫn đến quá nhiệt và cháy cuộn dây.

Cách khắc phục:

• Lắp thiết bị bảo vệ mất pha, lệch pha để ngắt motor kịp thời khi xảy ra sự cố.
• Thường xuyên kiểm tra hệ thống điện, đầu nối để đảm bảo nguồn cấp ổn định.
• Sử dụng bộ ổn áp để giữ điện áp ổn định.
• Kiểm tra nguồn cấp trước khi vận hành.

>> Rơ le bảo vệ điện áp Selec

>> Bộ nguồn xung ổn áp Autonics

3. Lỗi lắp đặt và vận hành

Motor lắp sai hướng, không cân bằng tải hoặc không được căn chỉnh đúng trục sẽ làm phát sinh rung lắc. Lâu ngày, lực cơ học này gây hỏng ổ bi, làm cuộn dây ma sát và cháy.

Cách khắc phục:

• Lắp đặt motor theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật.
• Kiểm tra định kỳ độ cân bằng và căn chỉnh trục.

4. Thiếu bảo dưỡng và vệ sinh

Bụi bẩn, dầu mỡ hoặc hơi ẩm tích tụ trong motor làm giảm khả năng tản nhiệt, đồng thời gây chập điện. Đây là nguyên nhân khiến motor bị cháy rất thường gặp ở môi trường ẩm ướt hoặc nhiều bụi công nghiệp.

Cách khắc phục:

• Vệ sinh motor định kỳ.
• Đảm bảo motor đặt nơi khô ráo, thoáng mát.

5. Ổ bi và bạc đạn hư hỏng

Khi ổ bi hoặc bạc đạn bị mòn, motor sẽ vận hành không trơn tru, tạo ma sát lớn, tăng nhiệt độ và ảnh hưởng đến cuộn dây. Nếu không được thay thế kịp thời, tình trạng này có thể gây cháy motor.

Cách khắc phục:

• Kiểm tra và thay thế ổ bi định kỳ.
• Dùng loại bạc đạn chất lượng, phù hợp với motor.

6. Chất lượng motor kém

Motor kém chất lượng, không rõ nguồn gốc thường sử dụng dây đồng pha tạp hoặc cách điện kém. Khi vận hành, loại motor này dễ sinh nhiệt, nhanh xuống cấp và dễ cháy.

Cách khắc phục:

• Lựa chọn motor từ thương hiệu uy tín.
• Tránh sử dụng hàng giả, hàng nhái.

7. Sử dụng biến tần để bảo vệ motor

Biến tần không chỉ giúp điều khiển tốc độ motor linh hoạt mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ động cơ. Khi sử dụng biến tần, motor sẽ được khởi động mềm, tránh dòng khởi động quá lớn gây sốc điện. Ngoài ra, biến tần còn tích hợp nhiều chức năng bảo vệ như chống quá tải, mất pha, ngắn mạch…

Lợi ích của biến tần:

• Giảm hao mòn cơ khí nhờ khởi động êm.
• Bảo vệ motor trước tình trạng quá tải, quá áp hoặc sụt áp.
• Tăng tuổi thọ motor và tiết kiệm chi phí bảo trì.

>>Tham khảo biến tần Dtech cung cấp: INVT, LS electric, Mitsubishi,…

Kết luận

Có nhiều nguyên nhân khiến motor bị cháy, từ quá tải công suất, điện áp không ổn định, mất pha, lệch pha cho đến lỗi bảo dưỡng hoặc chất lượng motor. Để hạn chế hư hỏng, doanh nghiệp và cá nhân nên:

• Chọn motor chất lượng tốt.
• Vận hành đúng tải.
• Kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên.
• Lắp thiết bị bảo vệ mất pha, lệch pha.
• Kết hợp sử dụng biến tần để tăng hiệu quả bảo vệ.

Việc nắm rõ nguyên nhân và áp dụng giải pháp phù hợp không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị mà còn tiết kiệm chi phí vận hành, tránh sự cố gián đoạn không đáng có.