Cách Kiểm Tra Biến Tần Sống Chết: Hướng Dẫn Chi Tiết 

Biến tần là thiết bị quan trọng trong hệ thống điều khiển động cơ, có vai trò điều chỉnh tốc độ quay và moment của motor. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, biến tần có thể gặp sự cố khiến thiết bị không hoạt động hoặc hoạt động sai lệch. Vậy cách kiểm tra biến tần sống chết như thế nào? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn kỹ thuật chi tiết để nhận biết và xử lý tình trạng biến tần hư hỏng.

Cách kiểm tra biến tần

1. Dấu hiệu nhận biết biến tần chết

Trước khi tiến hành kiểm tra chi tiết, bạn cần xác định một số dấu hiệu thường gặp khi biến tần bị hỏng:

• Màn hình không hiển thị, không có đèn báo nguồn.
• Biến tần báo lỗi liên tục khi khởi động.
• Motor không chạy dù biến tần đã được cấp lệnh.
• Có mùi khét hoặc tiếng nổ nhỏ từ bên trong biến tần.
• Tụ phồng, cháy nổ hoặc board mạch bị đen.

Nếu gặp những dấu hiệu này, bước tiếp theo là kiểm tra kỹ hơn để xác định biến tần còn sống hay đã chết.

2. Các bước kiểm tra biến tần sống chết

Bước 1: Kiểm tra nguồn cấp cho biến tần

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Dùng đồng hồ vạn năng đo điện áp tại đầu vào của biến tần:

• Đối với biến tần 1 pha: Kiểm tra điện áp 220VAC giữa L và N.
• Đối với biến tần 3 pha: Kiểm tra điện áp giữa các pha R, S, T (thường là 380VAC).

 Nếu không có nguồn cấp hoặc điện áp thấp hơn mức cho phép, bạn cần kiểm tra Aptomat, cầu chì hoặc nguồn tổng.

 Nếu điện áp đủ mà biến tần không lên nguồn, chuyển sang bước tiếp theo.

Bước 2: Kiểm tra bo mạch và tụ lọc nguồn

• Ngắt nguồn, tháo nắp biến tần và quan sát tụ lọc DC. Nếu tụ bị phồng, rò điện, nổ hoặc đen, nhiều khả năng biến tần đã chết nguồn.
• Dùng đồng hồ vạn năng đo điện áp DC trên tụ sau khi cấp nguồn (thường khoảng 300VDC với nguồn 220VAC, hoặc 540-600VDC với nguồn 380VAC).

Nếu không có điện áp DC → phần chỉnh lưu hoặc mạch lọc nguồn có vấn đề.

Nếu có điện áp DC nhưng vẫn không lên nguồn → kiểm tra mạch điều khiển.

Bước 3: Kiểm tra mạch điều khiển và màn hình

• Nếu điện áp DC có nhưng màn hình không sáng, có thể bo điều khiển bị lỗi hoặc hỏng IC nguồn.
• Quan sát board điều khiển: nếu thấy cháy IC, nổ điện trở, đứt mạch in... thì biến tần có thể đã chết phần logic.

Bước 4: Kiểm tra mạch IGBT đầu ra

IGBT là phần công suất chính của biến tần. Nếu bị chập, biến tần sẽ tự ngắt nguồn để bảo vệ.

Cách kiểm tra:

• Dùng đồng hồ số (chế độ đo diode) đo giữa các cực G – E, C – E của các IGBT.
• Nếu đo thấy chập hoàn toàn hoặc giá trị không ổn định, IGBT đã hỏng và cần thay thế.

Bước 5: Test thử bằng motor

Nếu các phần trên hoạt động ổn, bạn có thể thử chạy biến tần với động cơ:

• Cài đặt lại thông số cơ bản (tần số, dòng định mức, chế độ điều khiển).
• Cấp lệnh chạy thử. Nếu motor không chạy hoặc biến tần báo lỗi (OC, OV, OL...), có thể là do lỗi nội bộ hoặc cảm biến dòng/hall.

3. Một số lưu ý khi kiểm tra biến tần

• Không nên cấp nguồn thử nhiều lần khi biến tần có dấu hiệu chập, tránh gây hỏng lan sang các linh kiện khác.
• Luôn ngắt điện và xả tụ trước khi mở nắp kiểm tra bên trong để tránh nguy cơ giật điện.
• Ghi lại mã lỗi hiển thị trên màn hình (nếu có), đối chiếu với tài liệu kỹ thuật để xác định nhanh nguyên nhân.
• Không thay linh kiện khi chưa xác định rõ nguyên nhân, vì có thể gây hỏng thêm.

4. Khi nào cần sửa chữa hoặc thay mới biến tần?

Sau khi áp dụng các bước kiểm tra biến tần sống chết, nếu xác định được lỗi:

• Trường hợp lỗi nhẹ như hở chân, hỏng tụ, đứt dây... có thể sửa chữa đơn giản.
• Nếu bo công suất hoặc điều khiển bị cháy nặng, IC điều khiển chết, không có linh kiện thay thế → nên thay mới biến tần để đảm bảo vận hành an toàn, tiết kiệm chi phí.

Kết luận

Việc nắm được cách kiểm tra biến tần sống chết là kỹ năng cần thiết với mọi kỹ thuật viên điện – tự động hóa. Việc kiểm tra đúng quy trình, sử dụng đồng hồ đúng cách và đọc hiểu các tín hiệu, mã lỗi sẽ giúp xác định chính xác tình trạng biến tần. Qua đó, bạn có thể đưa ra quyết định sửa chữa hoặc thay thế một cách hiệu quả, tránh dừng máy không cần thiết và đảm bảo quá trình sản xuất liên tục.

Nếu bạn cần thay mới biến tần hãy liên hệ tư vấn và tham khảo tại đây! Dtech cung cấp rất nhiều biến tần chính hãng như: INVT, LS, Fuji, Mitsubishi, Inovance,...